کشور کانادا پس از روسیه دومین کشور بزرگ جهان است، کشوری بسیار زیبا که شامل 10 ایالت و سه بخش است و از اقیانوس اطلس تا اقیانوس آرام کشیده شده است.
سیستم آموزشی در کانادا بسیار پیشرفته است و می توان گفت که یکی از بهترین سیستم های آموزشی جهان است.
معرفی سیستم آموزشی کانادا
آموزش یکی از اولویت های حائز اهمیت برای دولت کانادا است. در اغلب مواقع کودکان به طور دلبخواه در سن چهار یا پنج سالگی به مدت یک تا دو سال وارد مهد کودک می شوند و پس از آن، دوران مدرسه در شش سالگی شروع می شود، که اجباری است.
بسته به هر ایالت، مدرسه می تواند شامل 11 یا 12 دوره تحصیلی باشد که معمولا تا 16 سالگی فرد طول می کشد. پس از آن کودکان می توانند انتخاب کنند که تحصیلات خود را در مقاطع بالاتر در کالج یا دانشگاه ادامه دهند.
ساختار سیستم آموزشی کانادا
هر چند این ساختار در هر ایالتی متفاوت است اما به طور کلی کانادایی ها باید تا 16 سالگی به مدرسه بروند که شامل 4 مرحله است.
- پیش دبستانی
پیش دبستانی یا مهدکودک اولین مرحله آموزشی در کانادا است و به کودکان 4 تا 5 ساله قبل از شروع دوران ابتدایی ارائه می شود. این مرحله اختیاری است.
مهد کودک ها می توانند دولتی، خصوصی یا فدرال باشند. در بیشتر مناطق، اولین سال مدارس پیش دبستانی عمومی و رایگان هستند و برخی مناطق سال بعدی را هم به طور رایگان ارائه می دهند. برای مثال ایالت کبک پیش دبستانی های رایگان برای خانواده های کم درآمد و یا کودکان دارای معلولیت ارائه می دهد. آموزش در پیش دبستانی های کانادا بسیار با آرامش است. کودکان در این دوران می توانند حروف الفبا، مهارت های ابتدایی مانند شمارش، خواندن، موسیقی، هنر و نحوه بازی با دیگران را یاد بگیرند.
این برنامه ها به طور خاص برای آماده سازی کودکان برای مرحله بعدی آموزش یعنی دوران دبستان طراحی شده اند.
- ابتدایی
آموزش ابتدایی در کانادا اجباری است که از کلاس اول یعنی 6 یا 7 سالگی شروع و تا کلاس شش یعنی تا 11 یا 12 سالگی طول می کشد.
در کانادا، دانش آموزان در این مقطع تنها یک معلم دارند که تمام موضوعات تحصیلی را به آن ها آموزش می دهد. همچنین کلاس های آموزشی خاصی نیز در دسترس هستند.
آموزش دوران ابتدایی شامل موضوعاتی مانند خواندن، ریاضیات، زبان انگلیسی (یا فرانسوی در کبک)، تاریخ، علوم، موسیقی، علوم اجتماعی، ورزش و هنر می شود.
هر چه کودکان به سطوح بالاتری می رسند، درجه دشواری این درس ها نیز افزایش پیدا می کند.
- متوسطه
آموزش دبیرستان در کانادا دارای دو مرحله است: پیش از دبیرستان و دبیرستان. مرحله پیش از دبیرستان بلافاصله پس از اتمام دوران ابتدایی آغاز می شود و شامل دو کلاس هفتم و هشتم است.
این دو سال آموزش، به دانش آموزان این فرصت را می دهد که با تغییر کلاس ها و معلم ها در طول روز تطابق پیدا کنند. هدف این مرحله آموزشی این است که به دانش آموزان کمک کند تا خودشان را برای مرحله بعدی آموزش که دشواری دوره ها به طور قابل توجهی افزایش می یابد آماده کنند.
دبیرستان دومین مرحله آموزش متوسطه است که وقتی دانش آموزان کلاس هشتم را تمام کردند، شروع می شود. این مرحله 4 سال و تا کلاس یازدهم یا دوازدهم (یعنی تا 16 یا 18 سالگی بسته به شرایط کودک و ایالت) طول می کشد.
طبق قانون دانش آموزان باید تا 16 سالگی در مدرسه باشند، علیرغم سطحی که در آن سن دارند. در ایالت های انتاریو و نیوبرانزویک، قانون به این شکل است که دانش آموزان باید تا 18 سالگی یا تا زمانی که دیپلم خود را نگرفته اند در مدرسه باشند. در ایالت کبک، آموزش متوسطه در کلاس یازدهم تمام می شود و پس از آن دانش اموزان دو سال برنامه آموزشی قبل از دانشگاه به نام سگپ (Cegep) دارند.
دبیرستان های کانادا به طور هوشمندانه و با دقت طراحی شده اند تا دانش آموزان را به بهترین شکل برای تحصیلات سطوح بالاتر آماده کنند. برخی ایالت ها حتی در دوران دبیرستان دوره های کارآموزی نیز ارائه می دهند.
- پس از دبیرستان
پس از فارغ التحصیل شدن از دبیرستان، دانش آموزان فرصت این را دارند که برای کالج یا دانشگاه اقدام کنند. کالج به طور کلی در کانادا به کالج های با جوامع کوچک و یا مدارس بازرگانی خاص ارجاع می شود. بسیاری از دانش آموزان کانادایی در کالج ها ثبت نام می کنند تا خودشان را برای دانشگاه آماده کنند و امتیازهایی به دست آورند.
دانشگاه در کانادا مکانی برای آموزش های برتر است که مدارک آکادمیک در طیف وسیعی از موضوعات و رشته های مشابه ساختار آمریکا ارائه می دهد و از مقطع کارشناسی شروع شده و تا دکتری که بالاترین سطح آموزشی است ادامه می یابد.
کالج ها و دانشگاه های دولتی بخش اعظم بودجه خود را از دولت های ایالتی دریافت می کنند و مابقی دیگر از شهریه ها، جوایز تحقیقاتی و همچنین دولت فدرال تامین می شود.
انواع مدارس در کانادا
- مدارس دولتی
مدارس دولتی بودجه خود را از دولت محلی یا فدرال دریافت می کنند. در بیشتر مواقع، آن ها تنها مجاز به پذیرش دانش آموزانی هستند که در همان منطقه زندگی می کنند.
برخی از مدارس دولتی معروف در کانادا:
- Abbotsford School District
- Chinook International Program
- Central Quebec School Board
- Newfoundland & Labrador English School District
- Prince Edward Island Department of Education
مدارس دولتی در کانادا شامل دو دسته بندی می شوند:
- مدرسه چارتر
مدارس چارتر، مدارسی دولتی هستند که از قید و بند بسیاری از شرایط و قوانین محلی و منطقه ای که بر مدارس دولتی سنتی اعمال می شود، رها هستند. مدارس چارتر به والدین، رهبران جامعه، کارآفرینان آموزشی و دیگران به طور انعطاف پذیری اجازه نوآوری و خلق می دهد و به دانش آموزان گزینه های آموزشی بیشتری ارائه می دهد.
این مدارس توسط سازمان های محلی یا منطقه ای حمایت مالی می شوند و به طور مرتب در معرض ارزیابی کیفیت و انسجام خود توسط این سازمان ها هستند.
- مدرسه مگنت
مدارس مگنت برای جذب دانش آموزان با پیش زمینه های متنوع اجتماعی، مالی، اخلاقی و نژادی طراحی شده اند و بر روی موضوعی خاص مانند علوم، تکنولوژی و یا هنر تمرکز دارند. برخی مدارس مگنت قبل از ثبت نام دانش آموزان از آن ها آزمونی برای ارزیابی دانش و مهارت به عمل می آورند و برخی برای هر کسی که علاقه مند باشد بدون نیاز به آزمون ورودی در دسترس هستند.
هزینه تحصیل در مدارس دولتی کانادا برای دانش آموزان بین المللی سالیانه 13 تا 16 هزار دلار کانادا است.
- مدرسه فنی حرفه ای
در این مدارس، دانش آموزان فرصت یادگیری پیشه یا حرفه ای خاص در مدارس فنی که در سرتاسر کانادا در دسترس هستند را دارند. سابق بر این، دانش آموزان برای ورود به این مدارس نیازی به تکمیل دوران دبیرستان نداشتند اما قوانین تغییر کرده و اکنون برای ورود به این مدارس داشتن مدرک دیپلم الزامی است.
مدارس فنی حرفه ای به دانش آموزان کانادایی این اجازه را می دهند که پیشه ای خاص که به آن علاقه دارند را یاد گرفته و تحت نظر مشاوری حرفه ای و معتبر کسب تجربه کنند.
- مدرسه خصوصی
یکی از انواع دیگر مدارس در کانادا مدارس خصوصی هستند، به این معنا که تحت حمایت مالی دولت قرار ندارند و بودجه آن ها اغلب از شهریه دریافتی از دانش آموزان تامین می شود. رفتن به این مدارس پر هزینه به انتخاب والدین و دانش آموزان بستگی دارد که آیا سرمایه گذاری در این نوع مدارس را ارشمند می دانند یا خیر.
برخی والدین بر این باورند که کودکان آن ها به کلاس های کوچک تر و توجه بیشتر نیاز دارند و یا ممکن است بخواهند به دلایل شخصی آن ها را به مدارس خصوصی بفرستند. در ایالت کبک، کسانی که نمی خواهند به زبان فرانسوی تحصیل کنند و توانایی پرداخت هزینه های مدارس خصوصی را دارند، می توانند مدارس خصوصی که به زبان انگلیسی آموزش می دهند را انتخاب کنند.
هزینه تحصیل در مدارس خصوصی کانادا برای دانش آموزان بین المللی سالیانه 13 تا 25 هزار دلار کانادا است.
برخی از مدارس خصوصی معروف کانادا:
- Saint John’s School of Alberta
- Trinity College School
- Roman Catholic schools in Newfoundland and Labrador
- Halifax Grammar School
- Muslim School
- مدرسه مذهبی
کسانی که تمایل دارند در کانادا کودکان خود را به مدارس مذهبی بفرستند، به غیر از برخی مدارس کاتولیک خاص، در بیشتر مواقع باید موسسات خصوصی را انتخاب کنند. این مدارس هم آموزش های مدارس معمولی و هم آموزش های مذهبی با توجه به مذهب خاص مدرسه را ارائه می دهند.
- مدرسه مجازی
در این مدارس دانش آموزان می توانند بدون شرکت در کلاس های حضوری، آموزش خود را با استفاده از کامپیوتر دریافت کنند. مدارس مجازی دارای نظام آموزشی منظمی هستند.
چاین مدارس بر این باور هستند که بخش اعظم تلاش برای یادگیری باید بر عهده خود دانش آموز باشد و دانش آموز باید خودش این مسیر را طی کند و معلم تنها نقش یک راهنما را داشته باشد.
این نوع از آموزش، “آموزش از راه دور” نیز خوانده می شود.
- مدرسه فارسی زبان
والدینی که دوست دارند کودکانشان در مدارس فارسی زبان تحصیل کنند، می توانند به راحتی فرزند خود را در این نوع مدارس که در کانادا وجود دارند ثبت نام کنند.
دو نوع از این مدارس وجود دارند:
- مدرسه فارسی زبان رسمی
این مدارس کاملا مطابق آموزش های ارائه شده در ایران هستند و از ضوابط آموزش و پرورش ایران پیروی می کنند. حتی کتاب های آموزش داده شده در این مدارس نیز همان کتاب های مدارس ایرانی است.
- مدرسه فارسی زبان نیمه رسمی
مدارس نیمه رسمی کاملا منطبق بر سیستم آموزشی ایران نیستند و بیشتر از سیستم آموزشی کانادا پیروی می کنند. این مدارس مورد تایید سیستم آموزشی کانادا بوده و از منابع آموزشی این کشور استفاده می کنند.
شهریه مدارس فارسی زبان کانادا سالیانه 18 تا 20 هزار دلار است.
برخی از مدارس فارسی زبان در کانادا
- مرکز آموزش بین المللی البرز در تورنتو برای مقطع 8 تا 12 دبیرستان
- مدرسه فارسی تورنتو برای سنین مختلف
- موسسه آموزشی فردوس کیدز در تورنتو برای کودکان چند ماهه تا 12 ساله
- مدرسه ایرانی دهخدا در مونترال
- مدرسه نور دانش در ونکوور برای مقطع 8 تا 12 دبیرستان
- مدرسه فردوسی در مونترال برای مقطع پیش دبستانی تا دبیرستان
- مدرسه شاه مقصودی در ونکوور برای پایه اول تا پنج دبستان
سن آموزش اجباری در کانادا
سن آموزش اجباری در کانادا در هر ایالتی متفاوت است. کمترین سن در 5 سالگی است و می تواند تا 7 سالگی (در مانیتوبا) هم باشد.
به طور کلی 16 سالگی آخرین سالی است که دانش آموزان طبق قانون موظف به ماندن در مدرسه هستند، با این وجود برخی ایالت ها مانند نوا اسکوشیا، نیوبرانزویک و مانیتوبا دانش آموزان را ملزم می کنند که تا 18 سالگی در مدرسه باشند.
| نام ایالت | سن آموزش اجباری |
| آلبرتا | 6 تا 16 سالگی |
| بریتیش کلمبیا | 6 تا 16 سالگی |
| مانیتوبا | 7 تا 18 سالگی |
| نیوبرانزویک | 5 تا 18 سالگی |
| نیوفاندلند | 6 تا 16 سالگی |
| نوا اسکوشیا | 5 تا 16 سالگی |
| انتاریو | 6 تا 18 سالگی |
| جزیره پرنس ادوارد | 5 تا 16 سالگی |
| کبک | 6 تا 16 سالگی |
| ساسکاچوان | 7 تا 16 سالگی |
معروف ترین مدارس در کانادا
- مدرسه فرانسوی زبان TFS در تورنتو
- مدرسه شبانه روزی Royal Crown
- مدرسه Bishop’s در ایالت کبک
- مدرسه خصوصی William Academy
- مدرسه Ashbury در اتاوا
- مدرسه UMC در تورنتو
- مدرسه Brentwood